Asya’lılar yemeklerini çubukla yiyorlar, peki neden ve ne zamandan beri?
Bugünün o ünlü chopstick diye bilinen çubukları bundan 4000-5000 yıl önce Çin’de kullanılmaya başlandı. Bu çubuklar genellikle kazanlarda yemek pişirirken kullanılan uzun dal parçalarıydı. Tabii ki tam bir tarih vermek mümkün değil ama tahminen milattan önce 500 -400 yılları arasına tekabül eden bir zamanda bu çubuklar yemek masalarında kullanılmaya başlandı.
Kaynar kazanlardaki yemeği karıştırmak için kullanılan çubukların yemek çubuğu olarak kullanılmaya başlamaları aslında tüm ülkede görülen nüfus patlamasından kaynaklanmaktaydı. Bu nüfus patlaması yüzünden kaynaklar iyice azaldı ve insanlar daha küçük porsiyonlar halinde yemek pişirmeye başladılar.
Zamanla küçülen lokmalar yemek hazırlarken bıçağa olan ihtiyacı ortadan kaldırmıştı. Çünkü zaten geriye kesecek büyüklükte bir parça kalmıyordu. Ama bu küçük parçalar daha önce yemek pişirmekte kullanılan çubuklarla kolaylıkla yenilebiliyordu ve böylelikle çubukla yemek trendi başlamış oldu.
Konfüçyus Etkisi
O dönem bıçakların gittikçe azalan biçimde kullanılmasının ardında, vejeteryan olan Konfüçyus’un öğretileri de etkiliydi. Konfüçyüs yiyeceklerin bıçakla kesilmemesi gerektiğini düşünmektedir. Rivayet edildiğine göre Konfüçyus: düzgün ve onurlu adamlar cinayetten ve mutfaktan uzak durur ve masasında bir bıçağa asla izin vermez. İşte tam da bu yüzden çubukların ucu körletilmiştir ve yemeğe batırılarak çatal gibi kullanılmasına müsaade edilmez.
Çin’de ortaya çıkışından yaklaşık 100 yıl kadar sonra diğer Asya ülkelerine de yayılmaya başlayan bu çubuklar özellikle Japonya,Kore ve Vietnam’da sık görülmeye başlandı.
Japon-Çin Farkı
Japon çubukları ile Çin çubukları arasında tek bir fark var: Japon çubukları bambu dan ve kökleri bitişik tek parça çubuklar olarak kullanılmaktayken, Çin çubukları iki bağımsız parça haline kullanılmaktaydı. Ek olarak Japon çubukları özellikle dini törenlerde kullanılmaktaydı. Her ne kadar kullanım amaçları ve şekilleri farklı olsa da her iki kültürde de bu yemek çubukları en popüler semboller arasında yerini almıştır.
Çinli arkadaşlarımızın fakir zamanlarında çubuklar çok ucuz maddelerden yapılmakta ve genellikle bambu tercih edilmekteydi. Çin hanedanları zamanında yani refah seviyesinin oldukça yükseldiği dönemlerde çubuklar gümüşten yapılmaya başlandı. Gümüş çubuklar hanedan üyelerinin zehirlenerek suikaste kurban gitmelerini önlemek maksadıyla kullanılırdı. Peki nasıl? Gümüş, insanları öldürmek için kullanılan zehir ile temas ettiğinde karardığından, zehirli yiyecekleri ayırt etmeye yarıyordu. Tek bir kusuru vardı; her ne kadar diğer zehir türlerine karşı etkili olsa da Siyanür ve Arsenik gibi zehirli maddelerle etkileşime girmiyordu. Üstelik soğan, sarımsak gibi hidrojen sülfit yayan yiyecek maddeleri ile temas ettiğinde de renk değiştirmekteydi ve bu da bazen yanıltıcı sonuçlara neden olmaktaydı. Lafın kısası, işe yaramadı.
Çubukla Pilav Yemek Daha mı Kolay?
Daha önce çubukla pilav yemeyi deneyeniniz varsa bunu saçma bulduğunuzu ve neden böyle şeylerin çubukla yenildiğini anlamakta güçlük çektiğinizi biliyorum. Belki çok eski bir tarihe sahip olan başka bir mutfak aygıtı olan kaşık çok daha mantıklı geliyordur sizlere de. Ama Asya’da yenen pilav türlerine baktığınızda daha yapışkan ve kütle olarak yendiğini görürsünüz. Bu nedenle iri parçalar halinde topak olarak pişen pilavı çubukla ağzınıza atmak daha kolay olacaktır. Batı ülkelerinde pişirildiği şekli ile elbette pilavı çubukla yemek mantıklı bir seçim değil, haklısınız ama Asya ülkelerinde pilav topaklı pişirildiği için onlara böyle çok daha kolay.
